Ukraynada müharibə: Ukrayna taxıl blokadasını aradan qaldırmaq üçün razılaşma uzaqda deyil – Türkiyə

Türkiyənin Qara dənizdə Rusiyanın blokladığı Ukrayna taxılının ixracının bərpasına yönəlmiş danışıqlar razılığa gətirib çıxarıb.

Bu, milyonlarla insanı aclıq təhlükəsi ilə üz-üzə qoyan qarşıdurmanın sona çatması üçün ümid verir.

Türkiyənin müdafiə naziri Hulusi Akar bildirib ki, iki tərəf taxıl daşıyıcıları üçün, gəmi yollarının təmin edilməsinin həlli barədə razılığa gəlib.

O bildirib ki, saziş gələn həftə Türkiyədə əlavə danışıqların keçiriləcəyi vaxt imzalanacaq.

BMT-nin baş katibi Antonio Quterreş çərşənbə günü əldə olunan irəliləyişi “kritik addım” adlandırıb.

Onun sözlərinə görə, sövdələşməni başa çatdırmaq üçün, daha çox işə ehtiyac var və bunun üçün “bütün tərəflərdən böyük xoşməramlılıq və öhdəlik” tələb olunur.

Ölkə taxılının bir hissəsini avtomobil və dəmir yolu ilə göndərə bilib və Dunay çayının ağzından yeni dəniz yolu açılıb. Ancaq keçən ay cəmi 2,5 milyon ton ixrac edilib ki, bu da müharibədən əvvəlki orta göstəricidən çox az olan səkkiz milyon tondur və milyonlarla insan Ukraynanın Odessa limanında gözləyir.

Rusiyanın Qara Dəniz Donanmasının istənilən daşımalara mane olduğu deyilir və BBC Moskva qüvvələrinin Ukrayna taxılını oğurlayıb ixrac etdiyinə dair artan sübutları sənədləşdirib. Digər marşrutlar da minalanmışdır.

• Ukrayna Qara dənizin açılması ilə bağlı razılaşmaya nikbin baxır

Lakin çərşənbə günü axşam çıxışı zamanı Kiyevdən danışan Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski nikbin tonda görünürdbü.

“Ukrayna nümayəndə heyəti mənə hesabat verdi ki, irəliləyiş var. Yaxın günlərdə biz BMT-nin baş katibi ilə detalları razılaşdıracağıq”.

İrəliləyiş elan edilməzdən əvvəl diplomatlar bildiriblər ki, danışıqlarda Ukrayna gəmilərinin limanın minalanmış sularında taxıl daşıyan gəmiləri idarə etməsi planları var.

Həmçinin təklif edilib ki, Rusiya malların tranziti zamanı atəşkəsə riayət etməyə çağırılsın və Türkiyə BMT-nin dəstəyi ilə Rusiyanın silah qaçaqmalçılığı ilə bağlı narahatlığını aradan qaldırmaq üçün, gəmiləri yoxlamağı təklif etsin.

Rusiya və Ukrayna dünya buğda ehtiyatının 30%-ni istehsal edir. Müharibədən əvvəl Ukrayna dünyanın çörək səbəti hesab olunurdu, limanları vasitəsilə ayda 4,5 milyon ton kənd təsərrüfatı məhsulları ixrac edirdi.

Ukrayna bəzi ixracatını digər kanallar vasitəsilə əldə edə bilsə də, onlar Qara dənizin bağlanmasını yalnız qismən kompensasiya etmişlər, ixrac həcmi müharibədən əvvəlki ümumilərinin təxminən 30%-nə enmişdir.

May ayında cənab Quterreş xəbərdarlıq etmişdi ki, Rusiya blokadası “on milyonlarla insanı qida çatışmazlığı, bunun ardınca, kütləvi aclıq və aclıq həddinə çatdırmaqla” hədələyir.“

Birgə hərəkət etsək, hazırda dünyamızda kifayət qədər yemək var. Amma bu gün bu problemi həll etməsək, qarşıdakı aylarda qlobal ərzaq qıtlığı ilə üzləşəcəyik”.

İyun ayında isə Böyük Britaniyanın baş naziri Boris Conson Rusiya prezidenti Vladimir Putini dünyanı blokadaya “almağa” məcbur etməkdə ittiham edib.

“Bu, tamamilə həyasızlıqdır” deyibdi. “Bu təchizat bütün dünyada insanlara kömək edə bilər, dünyanın ən kasıb ölkələrindən bəzilərinə kömək edə bilər.”