ŞƏRH: Ukraynada münaqişə: NATO nədir və Rusiyanın işğalına necə reaksiya verib?-FOTO

Hazırda NATO ölkələri Rusiyanın işğalından sonra Ukraynanı silah, sursat və digər hərbi texnika ilə təmin edir.

NATO nədir?

NATO – Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı – 1949-cu ildə ABŞ, İngiltərə, Kanada və Fransa da daxil olmaqla 12 ölkə tərəfindən yaradılmış hərbi ittifaq.

Üzvlər hər hansı fərdi Üzv Dövlətə silahlı hücum halında bir-birinin köməyinə gəlməyə razılaşırlar.

Əvvəlcə NATO-nun məqsədi Avropada müharibədən sonrakı Rusiyanın ekspansiya təhlükəsinə qarşı çıxmaq idi.

Buna cavab olaraq, Sovet Rusiyası Şərqi Avropa kommunist ölkələrinin Varşava Müqaviləsi adlanan öz hərbi ittifaqını yaratdı.

1991-ci ildə Sovet İttifaqının dağılmasında sonra, bir sıra keçmiş Varşava Müqaviləsi ölkələri NATO-ya qoşuldu.

 İsveç və Finlandiya NATO-ya üzv ola bilərmi?

ABŞ rəsmiləri İsveç və Finlandiyanın iyunda üzvlük üçün müraciət edəcəyini gözləyirlər.

Əgər onlar qoşulsaydı, NATO ittifaqı 32 üzvə çatacaqdı.

Rusiya bununla bağlı hər iki ölkəyə xəbərdarlıq edib

Lakin ABŞ Müdafiə Nazirliyinin rəsmiləri Moskvanın Ukraynaya müdaxiləsinin NATO-nun genişlənməsinə gətirib çıxaracaq “böyük strateji səhv” olduğunu bildiriblər.

 NATO niyə Ukraynaya qoşun yeritmir?

Ukrayna NATO-nun üzvü olmadığı üçün, alyans ölkənin müdafiəsinə qalxmağa borclu deyil.

NATO ölkələri ehtiyat edirlər ki, onların qoşunları Ukraynada Rusiya qüvvələri ilə toqquşsa, bu, Rusiya ilə Qərb arasında genişmiqyaslı münaqişəyə gətirib çıxara bilər.

NATO deyir ki, onun üzvləri “Ukraynanı dəstəkləmək üçün əllərindən gələni etmək niyyətindədirlər”, lakin müharibənin Ukraynaya sıçramamasını təmin etməlidirlər.

Bu səbəbdən NATO Ukrayna üzərində uçuşa qadağa zonası tətbiq etməkdən imtina etdi.

Bununla belə, o, dörd yeni döyüş qrupunun Slovakiya, Macarıstan, Bolqarıstan və Rumıniyaya göndərilməsini təsdiqlədi, onlardan üçü Ukrayna ilə həmsərhəddir ki, bu da NATO-nun bölgədəki mövcudluğunu ikiqat artıracaq.

Rusiya niyə NATO-ya qarşıdır?

NATO 2008-ci ildə Ukraynaya üzvlük yolunu təklif edib. 2014-cü ildə Rusiyanın Krımı işxal etməsindən sonra, Ukrayna ölkəyə girişi prioritet elan edib.

Lakin bu, Rusiyanın uzun müddətdir davam edən müxalifəti səbəbindən baş vermədi.

Rusiyanın işğaldan əvvəl tələblərindən biri də Ukraynanın heç vaxt birləşməsinə icazə verilməməsi idi, NATO bunu qəbul etməkdən imtina etdi.

Rusiya NATO-nun öz siyasi təsir zonasına müdaxilə etməsindən, Şərqi Avropadan yeni üzvlər gətirməsindən və Ukraynanın qəbul edilməsinin NATO-nu öz arxa bağçasına salacağından qorxur.

Ukrayna prezidenti Zelenski ölkəsinin hazırda NATO-ya üzv ola bilmədiyini etiraf edərək deyib: “Aydındır ki, Ukrayna NATO-nun üzvü deyil. Biz bunu başa düşürük”.

• Çin Rusiya ilə birlikdə NATO-nun genişlənməsinə qarşıdır.

Böyük Britaniya və digər ölkələr Ukraynaya hansı silahları göndərib?

Başlanğıcda NATO ölkələri öz tədarüklərini insan daşına bilən tank əleyhinə və ya zenit raketləri və döyüş sursatları kimi müdafiə silahları ilə məhdudlaşdırırdı.

İndi bir neçə üzv dövlət Ukrayna ordusunun Rusiya ordusuna qarşı vuruşa bilməsi üçün, Ukraynanı daha mürəkkəb texnika ilə təmin edir.

• Slovakiya 400 km-ə qədər məsafədən təyyarələrə hücum edə bilən S-300 hava hücumundan müdafiə sistemini göndərib.
• Çexiya T72 tankları və zirehli transportyorlar göndərib.
• Böyük Britaniya və Avstraliya zirehli maşınlar göndərir.
• Almaniya tank və digər zirehli texnika göndərməyi düşünür, lakin qərar qəbul etməyib.

NATO-nun Brüsseldə keçirilən son toplantısı öncəsi Böyük Britaniya Ukraynaya hərbi xərclərini ödəmək üçün, Ukraynaya 6 min yeni müdafiə raketi və 25 milyon funt-sterlinq verəcək.

Böyük Britaniya artıq 4000-dən çox NLAW insan daşına bilən tank əleyhinə raketlər və bir neçə Starstreak raketi tədarük edib.

O, həmçinin bədən zirehləri, dəbilqələr və çəkmələr verib.

Bundan əlavə, Böyük Britaniya Sky Saber uzun mənzilli hava hücumundan müdafiə sistemini 100 əsgərlə birlikdə idarə etmək üçün Polşaya yerləşdirib.

ABŞ əvvəlcə 200 milyon dollar (152 milyon funt-sterlinq) dəyərində silah, sonra isə daha 350 milyon dollar (267 milyon funt-sterlinq) silah göndərib. Buraya Javelin raketləri, Stinger zenit raketləri və bədən zirehləri daxildir.

Bundan sonra, ABŞ 1 milyard dollarlıq (760 milyon funt sterlinq) təhlükəsizlik yardımı paketi elan edib. Buraya Switchblade tank əleyhinə pilotsuz təyyarələr kimi daha mürəkkəb uzun mənzilli silahlar daxildir.

Aİ Ukraynaya silah tədarükünü maliyyələşdirmək üçün, 450 milyon avroya qədər (376 milyon funt sterlinq) xərcləyəcəyini bildirib. Aİ tarixində ilk dəfə olaraq, silahların döyüş bölgəsinə yerləşdirilməsinə kömək edib.

Hollandiya, Belçika, Polşa, Estoniya, Latviya və Slovakiya da hərbi texnika, o cümlədən döyüş sursatı, yanacaq və ərzaq göndərir.

NATO-nun Şərqi Avropada nə qədər əsgəri var?

Hətta son yerləşdirmələr razılaşdırılmamışdan əvvəl, NATO qoşunları artıq şimalda Baltikyanı respublikalardan cənubda Rumıniyaya yerləşdirilmişdi.

Onlar orada 2014-cü ildə, Krımın Rusiya tərəfindən işxalından sonra yerləşdirilib və Rusiyanın hücumu zamanı “ehtiyyat xətti” kimi xidmət etmək üçün nəzərdə tutulub.

NATO Rusiya və Ukrayna ilə həmsərhəd olan Şərqi Avropa ölkələrinə 40 minlik Cavab Qüvvələrinin elementlərini göndərib.

Onun yüksək hazırlıq vəziyyətində olan 100 qırıcısı və uzaq şimaldan Aralıq dənizinin şərqinə qədər dənizlərdə patrul xidməti göstərən üç daşıyıcı qrupu da daxil olmaqla 120 gəmisi var.

ABŞ NATO-nun Estoniya, Latviya, Litva və Polşada mövcud olan dörd çoxmillətli döyüş qrupuna, eləcə də Rumıniyadakı çoxmillətli briqadasına qoşularaq, Avropaya daha çox qoşun göndərməyi öhdəsinə götürüb.