Prof. Dr. Yılmaz: Natamam yuxu Covid-19-a yoluxma riskini artırır
Nevrologiya və Kliniki Neyrofiziologiya Mütəxəssisi Prof. Dr. Hikmət Yılmaz kifayət qədər yuxu almadıqda Covid-19-a yoluxma riskini artırdığını söylədi.
Xüsusilə yuxu apnesi olanların Covid-19 ilə bağlı ölümcül fəsadların daha tez-tez və öskürək ilə müşahidə edildiyinə diqqət çəkən Yılmaz, “Bu heç bir xəstəliyi olmayanlarla müqayisədə, insanların peyvəndlərini mütəmadi olaraq etdirmələri, maskaya və məsafəyə diqqət etmələri daha vacibdir.
Pandemiya prosesində ən çox təsirlənən sistemlərdən birinin yuxu rejimi olduğunu ifadə edən Yılmaz qeyd edib ki, “İkinci ilini tamamladığımız bu dövrdə Covid-19 infeksiyasının yuxuya təsiri ilə bağlı çoxlu araşdırmalar etdik. Covid-19 pandemiya prosesi zamanı yuxu rejimində fasilələr olur. Xüsusilə, gecə yuxusunda sirkadiyalı ritm, yuxu pozğunluqları yaranır. Evdən işləyərkən və ya evdə qalmaq yuxuya getmək vaxtını gecikdiririr və eyni zamanda oyanmağı gecikdiririr. Buna uyğun olaraq, sirkadiyalı ritm yuxu pozğunluqları cəmiyyətdə geniş şəkildə yayılıb. Bu, xüsusilə qadınlarda, yaşlılarda və tələbələrdə müşahidə olunur.”
Prof. Dr. Yılmaz yuxu ilə əlaqəli tənəffüs pozğunluğu (yuxu apnesi) və xorultu olan insanlarda Covid-19 infeksiyasının ölümcül nəticələrinin normal əhali ilə müqayisədə daha yüksək olduğunu qeyd edib. “Yuxu pozğunluğu olan insanların peyvəndlərini müntəzəm olaraq etdirmələri, maskalara və məsafələrə diqqət etmələri daha vacibdir. Nəticə etibarilə yuxu pozğunluğu olan insanların Covid-19 səbəbiylə ölümcül ağırlaşmalara daha çox rast gəldiyini görürük”.
Prof. Dr. Yılmaz, “Pandemiya prosesində yuxu müddətinin, yuxunun keyfiyyətinin azalması, xüsusilə dərin yuxu və gecə yuxusunda yaraların sağalma prosesini və immunitet sistemimizi tənzimləyən bəzi hormonların ifrazını pozur. Nəticədə mənfi təsirlər meydana çıxır. Yuxu yaraların sağalma prosesini sürətləndirir. Bir çox araşdırmalarda dərin yuxu və gecə yuxusu zamanı ifraz olunan böyümə hormonunun yaraların sağalmasına müsbət təsiri müşahidə edilmişdir. Sonrakı proses də bu hormonun yaraların sağalmasını, immun sisteminin yaxşılaşdırdığını göstərir. Buna görə də, yaxşı yata bilmədiyimiz bu dövrlərdə qrip və soyuqdəymə ilə qarşılaşırıq “Bu vəziyyət xəstəxanada qalma müddətinə də mənfi təsir edir. Bu səbəbdən xəstəxanada qalma müddəti və ya qeyri-kafi yuxu prosesləri nəticəsində yaranan fəsadlar çox vaxt aparacaq” – deyə bildirb.