Çayın Zərərini bilirdinizmi?: Alimlərin gəldiyi 6 gözlənilməz nəticəsi

Qədimi sağlam çay haqqında yeni zərərli faktlar.

Çayın faydaları haqqında çox az şübhə edən olar: minlərlə ildir bu isti içkini içən milyardlarla asiyalı səhv edə bilməz. Çay susuzluğu mükəmməl şəkildə yatırır və canlandırır, xolesterolu azaldır və ürək-damar sisteminin işini normallaşdırır, qocalmanı ləngidir və hətta insanı daha ağıllı edir.

Bəs zərələri varmı?

1. İsti çay qanaxmaya səbəb ola bilər.

Britaniyalı otorinolarinqoloq və plastik cərrah Henri Şarp hesab edir ki, isti çay içmək vərdişi nazofarenksin damarlarına pis təsir edə bilər. Fincandan gələn buxar onların genişlənməsinə səbəb olur və tez-tez burun qanamasına səbəb olur.

Bundan əlavə, isti çayın özofagus xərçənginin inkişaf riskini artıra biləcəyi versiyası var. Xoşbəxtlikdən hamı onunla razılaşmır.

Hər halda, içkinin optimal temperaturu 50-60 ° C hesab olunur. İdeala nail olmaq üçün, bir fincan təzə dəmlənmiş içki otaq temperaturunda 5-7 dəqiqə dayanması kifayətdir.

2. Çox tünd çay dişləri və sümükləri məhv edir

New England Journal of Medicine çox tünd içki içmək vərdişindən əziyyət çəkən bir neçə xəstənin hekayələrini dərc edib. Belə ki, 17 il ərzində gündəlik 100-150 paket dəmlənmiş çayla müalicə olunan 47 yaşlı qadının vəziyyəti diqqəti çəkib. Nisbətən qısa müddət ərzində o, demək olar ki, bütün dişlərini itirib və sümüklərində həddindən artıq kövrəklik əmələ gəlib. Bunlar skelet florozunun simptomlarıdır. Buna tünd çaydan da gələn flüorun sümüklərdə yığılması səbəb olub.

Aydındır ki, hər kəs bu qədər tünd çay içməyir, amma yenə də tədbiri xatırlamağa dəyər. Diyetoloqlar gündə 4-5 stəkandan çox istifadə etməyi məsləhət görmürlər.

3. Çayın tərkibində ağır metallar var

2013-cü ildə Canadian Journal of Toxicology dünyanın müxtəlif bölgələrindən çoxlu sayda çay paketi nümunələri üzərində aparılan araşdırmanın nəticələrini dərc edib.

Toksikoloqlar nümunələrdə ağır metallar, xüsusilə qurğuşun, alüminium, arsen və kadmium aşkar ediblər. Torpağın çirklənməsi səbəbindən metalların çay yarpaqlarına daxil olduğu güman edilir: plantasiyalar çox vaxt, məsələn, ətraf mühitə uyğun olmayan kömürlə işləyən elektrik stansiyalarının yanında yerləşir.

İçkidəki metalların konsentrasiyası dəmləmə müddətindən asılıdır. Paket 15-17 dəqiqə suda olarsa, zəhərli maddələrin səviyyəsi təhlükəli səviyyəyə yüksəlir (məsələn, bəzi nümunələrdə alüminiumun konsentrasiyası icazə verilən gündəlik maksimum 7,000 µg həddən, 11,449 µg/l-ə qədər yüksəlir).

Alimlər belə qənaətə gəliblər ki, çay nə qədər uzun müddət  dəm halında qalarsa, yarpaqlardan bir o qədər zərərli şeylər yuyulur və suya atılır. Buna görə də, çayı 3 dəqiqədən çox dəmləmək olmaz.

Başqa bir seçim ağ çaya üstünlük verməkdir. Onun yarpaqları çox gənc qoparılır, bu o deməkdir ki, ağır metalların kritik dozasını özlərində toplamaq üçün vaxtları yoxdur.

4. Çay bəzən qaraciyər üçün zərərlidir.

Bitki çaylarında tez-tez pirolizidin alkaloidləri, müəyyən növ çiçəkli bitkilər tərəfindən istehsal olunan toksinlər toplanır. Bu toksinlər bütövlükdə bədənə mənfi təsir göstərir, lakin onların əsas hədəfi qaraciyərdir.

2015-ci ildə Amerikanın “Food Chemistry” jurnalı körpələr, hamilə və süd verən qadınlar üçün nəzərdə tutulmuş 44 bitki çayı nümunəsinin nəticələrini dərc edib. Alimlər nümunələrin 86%-də pirolizidin alkaloidləri aşkar ediblər.

Prinsipcə, həqiqətən çaydan əldə edilə bilən toksinlərin dozası (təbii ki, orta istehlak ilə) böyüklər üçün praktiki olaraq təhlükəsizdir. Körpələrdə, həmçinin hamilə və süd verən qadınlarda vəziyyət fərqlidir. Bədən çəkisinin az olması səbəbindən körpə, hətta doğulmamış körpə anadan gələn toksinlərə qarşı daha həssasdır.

5. Yeməkdən sonra çay içmək dəmir çatışmazlığına səbəb ola bilər.

2011-ci ildə Kaliforniya Universitetində aparılan tədqiqatlar sübut etdi ki, çayda olan dəmir qida ilə tez reaksiyaya girir, onun orqanizm tərəfindən mənimsənilməsini əhəmiyyətli dərəcədə pisləşdirir. Yeməkdən sonra müntəzəm olaraq çay içirsinizsə, xoşagəlməz nəticələrə səbəb olan vəzi çatışmazlığına qədər gətirib çıxarar: dərinin, saçın pisləşməsindən, letarjidən tutmuş dəmir çatışmazlığı anemiyasına qədər, həkiminizlə qarşılaşmalı olacaqsınız.

Buna görə də həkimlər səhər yeməyi, nahar və ya şam yeməyini sevdiyiniz içki ilə içməməyi tövsiyə edir. Çay içmədən əvvəl ən azı 20 dəqiqə vaxt lazımdır.

6. Çay yuxusuzluğa səbəb olur

Bunun günahkarı kofein və aromatik maddələrdir ki, biz əslində çayı buna görə sevirik. İçkinin canlandırıcı təsirinin fizioloji əsası var: nəbz sürətlənir, qan axını sürətlənir, böyrəküstü vəzilər daha çox adrenalin ifraz edir, mərkəzi sinir sistemi və beyin həyəcanlanır … Səhər və ya gərgin iş günündə, çay sadəcə bir tapıntıdır!

Ancaq axşam çayın həddindən artıq istifadəsi bütün xəyalınızı poza bilər. Əgər həqiqətən də gecə çay istəyirsinizsə, qara və xüsusilə yaşıl çayla müqayisədə tərkibindəki kofeini azalan bitki mənşəli içkilərlə məhdudlaşdırmaq daha yaxşıdır.