Azərbaycan-İran sərhədində təhlükəli qarşıdurma! Hər iki ölkə bölgəyə qoşun yeridib.
Günlərlə davam edən müharibənin sonunda, Azərbaycan işğal altında olan torpaqlarını 30 il Ermənistandan azad etdikdən sonra, Dağlıq Qarabağ bölgəsində yeni bir dövr yaşanır. Azərbaycanın sərhəddə keçirdiyi hərbi təlimlə əlaqədar, İran da sərhədə qoşun göndərmək qərarına gəlib. İran mətbuatı bu görüntüləri təqdim edərkən, İsrail qəzetlərində də “Bölgədə gərginlik yüksəlir” başlıqları yer alıb.
İctimairey.az xəbər verir ki, Türkiyənin “Son dəqiqə” xəbər agentliyi bu barədə yazıb: – Azərbaycanın lideri İlham Əliyev İranın İkinci Dağlıq Qarabağ müharibəsinin başladığı 27 sentyabrın birinci ildönümündə İran sərhəddindəki təlimə diqqət çəkib. İran yük maşınlarının Qarabağa göndərildiyini və Azərbaycan ordusunun nəzarəti ələ almağa başladığını qeyd edən İ.Əliyev: – “İlk növbədə deməliyəm ki, hər bir ölkə öz ərazisində istədiyi hər hansı bir hərbi təlim keçirə bilər. Bu, onun suveren hüququdur . Kimsə bu barədə heç nə deyə bilməz. Amma “Bunu bir zaman çərçivəsində təhlil etdikdə görürük ki, bu heç vaxt olmayıb. Niyə indi və niyə sərhədimizdə? Bu sualları mən yox, Azərbaycan cəmiyyəti soruşur. Bu sualı bütün dünyadakı azərbaycanlılar verirlər “.
Bakıdan artan tənqidləri “sürpriz” kimi qiymətləndirən Tehran rəhbərliyi, sabah Azərbaycan sərhədində yeni təlimə başlayacağını açıqlayıb. Şimal sərhədindəki güc təlimlərinin adı “Xayber Fatihləri”dir. İran Quru Qoşunları Komandiri Briqada generalı Kiyomers Haydari, təlimdə “nəhəng” manevrdə zirehli və artilleriya birlikləri, pilotsuz uçuş aparatları (İHA), elektron müharibə bölmələri və helikopterlərin iştirak edəcəyini bildirib. İran mediası isə, Azərbaycan sərhədinə göndərilən yüzlərlə zirehli texnikanın və minlərlə əsgərin görüntülərini yayımlayıb.
İSRAİL QƏZETİ GƏRGİNLİYİN YÜKSƏDİYİNİ YAZIR
İsrailin “Jerusalem Post” qəzeti isə, “İran sərhəddə ordu qurduqca, Azərbaycanla gərginlik artır” başlığı ilə baş verən hadisələri təqdim edib və hər şeyin Bakı idarəetməsinin keçid məntəqələri qurması ilə başladığını bildirib. Dağlıq Qarabağ qələbəsi nəticəsində, Azərbaycan bütün İran sərhəddinə nəzarət etməyə başlayıb. Azərbaycan ordusunun işğal olunmuş torpaqları azad etdiyi günlərdə, İranın şimalında yaşayan azərilər sərhəd xəttinə gəlib, sevinc nümayiş etdiriblər.
İRANIN TİCARƏT NARAHATÇILIĞI ARTDI
Ancaq, dəyişən qaydalar İranı, xüsusən ticarət baxımından narahat edib. Çünki müharibənin sonunda, Ermənistanla imzalanan müqavilə sayəsində, Azərbaycan Türkiyə sərhədində yerləşən və ölkənin qalan hissəsi ilə heç bir əlaqəsi olmayan Naxçıvanla quru dəhlizi qurmağa hazırlaşır. Əvvəllər, Azərbaycanla Naxçıvan arasında ticarət 30 il İran üzərindən aparılırdı. Bu yolla İran həm Azərbaycana siyasi təsir göstərir, həm də bu ticarətdən pul qazanırdı.
TÜRKİYƏNİN ROLU İRANI NARAHAT EDİR
Üstəlik, yeni dövrdə açılacaq dəhlizlə Türkiyə ilə Orta Asiya arasındakı ticarət yolu tamamilə dəyişə bilər. Türkiyə ilə İran arasında indiki yol Tehran rəhbərliyi üçün, son dərəcə sərfəli idi. Türkiyəyə girən və Türkmənistan sərhədindən çıxan hər yük maşını, 1800 kilometrlik bu yol üçün İrana təxminən 700-800 dollar ödəniş edirdi.
İran üçün həyəcan təbili çalan digər səbəblər də var ki, bunlar, Türkiyənin Cənubi Qafqazda artan rolu və bölgəyə rus sülhməramlılarının yerləşdirilməsidir. Rusiyanı ortaq olaraq görən İranı rus sülhməramlıları daha az narahat etsə də, Tehranın Türkiyənin Qafqazda artan təsirini qəbul etməsi asan deyil.
TÜRKİYƏ RUSİYA TƏSİRİNİ AZALDIR
İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu ilə yaxından əlaqəli olan mühafizəkar “Civan” qəzeti, Türkiyənin Dağlıq Qarabağ münaqişəsində rolunu təhlil edərkən “Türkiyə, Rusiyanın bölgədəki təsirini azaltmağa çalışır, geosiyasi, iqtisadi və enerji maraqlarını hədəfləyir” – ifadəsini işlətməkdə davam edir.
Qəzet yazır: – “Türkiyənin yanaşması ümumiyyətlə ABŞ -ın Rusiyanı məhdudlaşdırmaq strategiyasına uyğundur. Yeni bir dəhliz quraraq, İranın geosiyasi maraqlarını pozmaq ağıllı iş deyil. İran Türkiyə və Azərbaycanın bu cəhdlərinə dözməyəcək və qəbul etməyəcək”.
İran Parlamentin açılışında çıxış edən, millət vəkili Mahmut Ahmedi Bighas, Türkiyənin bölgədəki siyasi xəritəni dəyişdirdiyini və NATO, İsrail və ABŞ -ın Xəzər dənizinə çatmasına yol açdığını ifadə edib.
Esmira ŞÜKÜROVA İctimairey.az
