İran ŞƏT – in üzvü olacaq

İran ŞƏT-ə üzv olacaq, daxil olma proseduru Düşənbə sammitində açıqlanacaq.
İctimairey.az “Kommersant” qəzetinə istinadən xəbər verir ki, İran Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatına (ŞƏT) üzv olacaq, ŞƏT -ə qoşulma prosedurunun başlanması Tacikistanda keçiriləcək sammitdə elan ediləcək.
Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının sammiti 16-17 sentyabrda Düşənbədə keçiriləcək. Hazırda təşkilatın üzvləri Rusiya, Hindistan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Çin, Pakistan, Tacikistan və Özbəkistandır.
“Tezliklə dərnəyin doqquz üzvü olacaq. Düşənbədə keçiriləcək sammitdə dövlət başçıları İranın sıralarına qəbulunu elan etməlidirlər”, – məqalədə deyilir.
Qeyd olunur ki, ŞƏT -ə üzv olmaq prosesi daha uzun çəkə bilər.
Rusiyanın İrandakı səfiri Levan Caqaryan RİA Novosti -yə açıqlamasında bildirib ki, Moskva Tehranın ŞƏT-ə tam üzvlüyünü dəstəkləyir, çünki Rusiya və İranın “bir sıra beynəlxalq və regional məsələlərdə mövqeləri yaxındır və üst -üstə düşür”.
Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı (ŞƏT) Qazaxıstan, Çin, Qırğızıstan, Rusiya, Tacikistan və Özbəkistan liderlərinin təsis etdiyi daimi hökumətlərarası beynəlxalq təşkilatdır. ŞƏT-in yaradılmasına dair bəyannamə 15 dövlətin başçılarının 15 iyun 2001-ci ildə Şanxayda keçirilən görüşündə imzalanmışdır. 2017 -ci il iyunun 9 -da ŞƏT -ə üzv ölkələrin liderləri Hindistan və Pakistanın quruma qəbulu ilə bağlı qərar imzalayıblar. ŞƏT-də müşahidəçi ölkələr hazırda Əfqanıstan, Belarus, İran və Monqolustandır, tərəfdaş ölkələr Azərbaycan, Ermənistan, Kamboca, Nepal, Türkiyə və Şri Lankadır.

Xatırladaq ki, İran təşkilata üzv olmaq üçün 2008 -ci ildə müraciət edib. Onun ŞƏT-ə daxil olması ilə bağlı hələ də qeyri-müəyyənlik var. İranın müraciətinə bu qədər uzun müddət baxılmasının əsas səbəbi, Prezident Mahmud Əhmədinejad dövründə (2005-2013) Tehranın nüvə proqramı hazırlaması və bunun ardınca gələn beynəlxalq sanksiyalar olub. Amma 2015 -ci ildə, hətta İranla nüvə müqaviləsi bağlandıqda da, İranın ŞƏT -ə üzvlüyü prosesi sürətlənmədi, hətta 2018-ci ildə ABŞ-ın müqavilədən çıxması və onun dağılması səbəbindən daha da pisləşdi. İrana qarşı sanksiyalar bərpa edildi və Tehran da öz növbəsində müqavilənin müddəalarından tədricən imtina etdi və uranın zənginləşdirilməsi ilə məşğul olmağa başladı.
İndi Vyanada, BHFP-nin (Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı) ləğvi üçün danışıqlar gedir, altıncı tur iyunun 20 -də başa çatıb.
Esmira ŞÜKÜROVA İctimairey.az