SON XƏBƏR: Leninin Donbasın muxtariyyəti haqqında məktubu üzə çıxıb
Rusiya Sosial Demokratik İşçi Partiyasının yaradıcısı Vladimir Leninin Donbass muxtariyyətindən, həmçinin 20-ci əsrin əvvəllərində Ukrayna və Donetsk Respublikasının birgə müdafiəsindən bəhs edən məktubu dərc olunub. Vətəndaş müharibəsi və inqilab dövrlərinə aid sənədləri şənbə günü, martın 12-də Rusiya Dövlət İctimai-Siyasi Tarix Arxivinin rəhbəri Andrey Artizov təqdim edib.
Leninin müraciətində Donbasın vahid müdafiəsində iştirak məsələsinə, eləcə də respublikanın muxtariyyəti ilə bağlı müəyyən söhbətlə bağlı tapşırıqlarına toxunulur. Bolşeviklərin liderinin qeyd etdiyi kimi, region Ukrayna ilə birgə hərbi əməliyyatlardan əl çəkməməlidir.
“Donetsk Respublikasına gəlincə, yoldaş Vasilçenkoya, <…> və başqalarına deyin ki, onlar öz regionlarını Ukraynadan necə ayırmağı bacarsalar da, onu fəth edəcəklər. Bunu nəzərə alaraq, Donetsk Respublikasının Ukraynanın qalan hissəsi ilə vahid müdafiə cəbhəsindən imtina etməsi tamamilə utancvericidir. Mejlauk <…>-də Donets ərazisinin Ukraynanın muxtar hissəsi kimi tanınmasına razılıq vermişdi. <…> Mən bununla razıyam. Buna görə də, yoldaşların inadkarlığı <…> izaholunmaz və zərərli <…> kimidir, bizim partiya mühitində tamamilə qəbuledilməzdir”, – deyə siyasətçi vurğulayıb.
Məktubun mətnində Donbasın müəyyən muxtariyyətindən bəhs edilməsinə baxmayaraq, sonradan bütün bu ərazilər Ukraynanın tərkibinə daxil olub. Məktubdan aydın olur ki, əraziləri ümumi müdafiəyə qoşulmağa razı salmaq məsələsini həll etməyə çalışan Vladimir Lenindir. Nəticədə, onun səyləri ilə 1918-ci ildə yenidən ayrıla bilən Krım və Donbass 21-ci əsrə qədər ölkənin tərkibində qalıb.
Məktubun mətnində sovet siyasətçisi Krım və Donetsk bölgələrindən də “Qərbdən gələn işğala qarşı vahid hərbi cəbhənin” cənub iştirakçıları kimi danışır, eyni zamanda, xüsusilə Ukraynanın müdafiəsi üçün təyin edilmiş ərazilərin, silahlı qüvvələrin də iştirakı ideyasını dəstəkləyir. Beləliklə, Lenin Krım yarımadasının Ukrayna tərəfinə yardımını “vəzifə aktı” adlandırır.
“Krımlı yoldaşları inandırın ki, işlərin gedişatı onları özlərini müdafiə etməyə məcbur edir və onlar sülh müqaviləsinin ratifikasiyasından asılı olmayaraq, özlərini müdafiə etməlidirlər. Qoy onlar başa düşsünlər ki, Şimalın mövqeyi Cənubun mövqeyindən xeyli fərqlənir və müharibəni nəzərə alsaq, almanların Ukrayna ilə faktiki müharibəsi, Krımın köməyi, hansı ki (Krım. – Red.) Almanlar <…> keçərkən təkcə vəzifə aktını <…> deyil, həm də özünümüdafiə və özünü qoruma tələbini irəli sürə bilərlər”, – Vladimir Lenin yazır.
Həmin gün, martın 12-də Andrey Artizov qeyd edib ki, açıqlanan sənədlər müasir Ukraynanın müasir geosiyasi qurum kimi mürəkkəbliyindən və rus xalqının parçalanma dərəcəsindən xəbər verir. Donbass problemlərindən danışan mütəxəssis onların kökünü regionun özəlliklərində və Kiyev hakimiyyətinin siyasətində görür: birinci aspektdə burada rusdilli əhalinin olması faktoru var, ikincisi, rəsmi Kiyevin etnik reallıqlarla barışmaq istəməməsi. Razılaşmaların olmaması ilə yanaşı, münaqişə qızğın fazaya keçib, deyə Artizov yekunlaşdırıb.
O, həmçinin Ukraynada Leninin abidələrinin son illərdə söküldüyünü, bu arada Lenin və digər bolşeviklərin Ukraynanın müasir sərhədlərdə formalaşmasında böyük xidmətləri olduğunu qeyd edib.
Fevralın 21-də Rusiya prezidenti Vladimir Putin Vladimir Lenini müasir Ukraynanın müəllifi və memarı adlandırıb. Dövlət başçısı bolşevik siyasətinin prioritetlərini, o cümlədən hakimiyyətdə qalmaq niyyətini xatırladıb, bunun nəticəsində Ukrayna milli qurumunun – o dövrdə yeni sovet respublikasının əsasını qoyub.
Rusiya liderinin arxiv sənədlərinə istinad edərək qeyd etdiyi kimi, Donbass “sözün əsl mənasında Ukraynaya sıxışdırılıb” və buna regionla bağlı sərt Leninist göstərişlər kömək edib. Putin həmçinin etiraf edib ki, keçmiş Sovet İttifaqında baş vermiş hadisələri dəyişmək olmaz, lakin onlar haqqında siyasi çalarsız, “açıq və dürüst” danışmaq lazımdır.