Akademik Ruben Safrastyan: Türkiyə ilə danışıqların yeni raundu yalnız bir halda uğurlu ola bilər – Ankara erməni soyqırımını tanımalı.

Türkiyə üzrə ekspert, akademik Ruben Safrastyan Ermənistanla Türkiyə arasında münasibətlərin normallaşmasının yeni prosesinin perspektivlərini müzakirə edib…

Milli Elmlər Akademiyasının akademiki Safrastyan qeyd edib ki, bu, son 30 ildə 4-cü normallaşma cəhdidir, onlardan ikisi ABŞ-ın təşəbbüsü ilə – “İkinci Yol Diplomatiyası” (TARC) və “Futbol diplomatiyası”dır. … O hesab edir ki, bu yeni raund bir tərəfdən ABŞ, digər tərəfdən isə Rusiya tərəfindən təbliğ olunur.

Bununla belə, Safrastyan bildirib ki, o, bu yeni raundda böyük ümidlər bəsləmir və demək olar ki, əmindir ki, prosesin əvvəlkiləri kimi taleyi yaşanacaq, lakin digər tərəfdən, Ermənistanın müəyyən strateji, siyasi və diplomatik səbəblərinə görə, bu danışıqlarda iştirak etməli olduğuna inanır.

İcimairey.az erməni mediyasına istinadən bildirir ki, Ruben Safrastyan vurğulayıb ki, yeni erməni-türk prosesi yalnız bir halda uğurlu ola bilər – Türkiyə ABŞ, Rusiya və Fransanın təzyiqi altında erməni soyqırımını tanısa.

“Bu, ilk dəfədir ki, Ermənistan və Türkiyə arasında münasibətlərin normallaşması prosesi başlamazdan əvvəl regionumuzda maraqları olan hər üç əsas güc – Rusiya, ABŞ və Fransa erməni soyqırımını tanıyıb. Keçən dəfə belə deyildi. ABŞ erməni soyqırımını bu yaxınlarda tanıdı. Və biz bundan istifadə etməliyik. Danışıqlar prosesində lap əvvəldən bu məsələni gündəmə gətirməliyik: Erməni Soyqırımını həyata keçirən Osmanlı İmperiyasının hüquqi varisi olan ölkə ilə danışıqlara razılıq vermək, bizim tərəfimizdən böyük bir güzəştdir. Və ABŞ, Rusiya və Fransanın Erməni Soyqırımı ilə bağlı mövqeyini nəzərə alaraq, onların Türkiyəyə təzyiq etmələrini və Türkiyənin Erməni Soyqırımını əvvəldən tanımasını təmin etməliyik ki, bu proses irəli getsin. Düşünürəm ki, bu, bizim üçün çox maraqlı yeni sahə açır, biz bu fürsətdən istifadə etməyə çalışmalıyıq”, – Safrastyan bildirib.

Alim əmindir ki, Türkiyə Ermənistana münasibətdə mövqeyini dəyişməyib və yenə də öz məlum üç ilkin şərtini irəli sürəcək – Ermənistan 1921-ci il Qars müqaviləsinə sadiqliyini bir daha təsdiqləməli və Türkiyə ilə mövcud sərhədləri tanımalı, siyasət yürütməkdən əl çəkməlidir. Erməni Soyqırımının beynəlxalq səviyyədə tanınması və Artsaxdan imtina etməsi… İndi isə, dördüncü ilkin şərt ortaya çıxdı, Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın dəfələrlə haqqında danışdığı “Zəngəzur dəhlizi”.

Safrastyan bildirib ki, Ermənistan hökumətinin yuxarıda qeyd olunan fundamental məsələlərdə israrlı olması və öz yanaşmalarından əl çəkməməsi çox vacibdir.

“Türkiyə ilə normal münasibətlər həm Ermənistanın, həm də bütün regionun maraqlarına uyğundur. Amma söhbət onun xərcindən gedir, bunun maya dəyəri nə olacaq? Türkiyə bizdən çox yüksək qiymət tələb edir. Qiymət dörd ilkin şərtdir, bizdən yerinə yetirilməsi tələb olunan dörd tələbdir. Bu, çox yüksək qiymətdir və bizim üçün qəbuledilməzdir. Bunun niyə qəbuledilməz olduğunu bilirsinizmi? Çünki Erməni Soyqırımı məsələsi, Qars müqaviləsi məsələsi, Artsax məsələsi bizim müasir kimliyimizin bir hissəsidir. Bu məsələlər bizim üçün önəmli olduğu üçün, biz erməniyik. Əgər bu məsələlərdə fundamental güzəştlərə getsək, bu, kimliyimizdən bir hissədən imtina demək olardı. Ona görə də biz prinsipial məsələlərdə sarsılmaz olmalıyıq, heç bir güzəştə getməməliyik. Digər məsələlərdə isə, kompromis mümkündür”, – deyə Safrastyan bildirib.