“Çernobıldakı kimi olacaq”: Moskva BMT-dən Kiyevə görə xahiş edir
Cümə günü Ukrayna hərbçiləri Enerhodar şəhərində (Zaporojye vilayəti) yerləşən Avropanın ən böyük atom elektrik stansiyasının ərazisini üç dəfə atəşə tutublar. Nəticədə hidrogen boru kəməri zədələnib, hidrogen stansiyasında hidrogen yanğını baş verib. 3 nömrəli enerji blokunun avadanlıqlarının bir hissəsi enerjisizləşdirilib, 4 nömrəli enerji blokunun generasiya gücü azaldılıb. Rusiya Müdafiə Nazirliyi növbəti təxribatların baş verəcəyi təqdirdə əməliyyatın pozulmasına görə, bütün məsuliyyəti Kiyevin daşıyacağını bəyan edib və beynəlxalq təşkilatları “Zelenski rejiminin cinayət əməllərini pisləməyə” çağırıb.
Enerqodar administrasiyasının mətbuat xidməti Zaporojye atom elektrik stansiyasının ərazisinin atəşə tutulduğunu və hücum nəticəsində başlayan yanğını açıqlayıb.
“Zaporojye AES-in enerji bloklarının enerji və təhlükəsiz istismarını təmin etmək üçün, zəruri olan 750 kVt gücündə açıq paylayıcı qurğunu elektrik enerjisi ilə təmin edən iki elektrik xətti kəsilib”, – məlumatda deyilir.
İlkin məlumata görə, ölən olmayıb. Yanğınsöndürmə bölməsinin əməkdaşları yerində işləyir, lakin qırılan xətlərə enerji verildiyi üçün lokalizasiyaya başlaya bilmirlər.
“Enerqodar şəhərinin və Zaporojye vilayətinin KVİ(monitorlarda və video adapterlərdə istifadə olunan komponent video interfeysi) rəhbərliyi Zaporojye AES-in işini tez bir zamanda normallaşdırmaq üçün, bütün mümkün tədbirləri görür”, – administrasiya vurğulayıb.
Bir qədər əvvəl Ukrayna Silahlı Qüvvələri elektrik stansiyasına ikinci zərbəni endirib.
“Dnepr çayının qarşı sahilindən ilk zərbədən iki saat sonra ZNPP-nin ikinci artilleriya atəşi həyata keçirilib. Bu dəfə millətçilər hədəfə çata bildilər, artilleriya mərmiləri Atom Elektrik Stansiyasının sənaye sahəsini vurub”. Bu barədə Zaporojye vilayətinin administrasiyasının baş şurasının üzvü Vladimir Roqov Telegram-da yazıb.
“Ukraynanın hərbi cinayətləri nəticəsində dəymiş ziyanın xarakteri və miqyası dəqiqləşdirilir”, o əlavə edib.
Bundan əlavə, Ukrayna hərbçiləri Enerqodar şəhərində yaşayış massivinə artilleriya zərbəsi endirib və mülki infrastruktura ziyan dəyib.
Səkkiz qaraja və üç avtomobilə ziyan dəyib. Həmçinin “Luç” transformator yarımstansiyasına yararlı elektrik verilişi xətti zədələnmiş, iki mikrorayonda enerji tamamilə kəsilib. Dinc əhali arasında həlak olanlar barədə məlumatların dəqiqləşdirilməsi davam edir”, – “Enerqodarski Svyaznı” teleqram kanalı xəbər verir.
“Məsuliyyət Kiyev rejiminin üzərinə düşür”
Rusiya Federasiyasının Müdafiə Nazirliyi şəhər ərazisinə ümumilikdə 152 mm-lik 20 mərmi atıldığını bildirib. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin 45-ci Artilleriya Briqadasının bölməsi Marqanets kəndi yaxınlığındakı atəş mövqelərindən stansiyanı və yaxınlıqdakı əraziləri atəşə tutub.
“Enerqodar şəhərinin atəşə tutulması nəticəsində elektrik enerjisi və su təchizatı qismən kəsilib, AES-də N3 enerji blokunun avadanlığının bir hissəsi enerjisiz qalıb, N4 enerji blokunun çıxışında isə enerji azalıb. Bundan əlavə, hidrogen boru kəməri zədələnib, bu da hidrogen stansiyasında hidrogen məşəlinin yanğınına səbəb olub”, – nazirliyin məlumatında deyilir.
“Xoşbəxtlikdən” Ukrayna mərmiləri yaxınlıqdakı neft və mazut obyektlərinə və oksigen stansiyasına dəymədiyi üçün, daha böyük yanğının və mümkün radiasiya qəzasının qarşısı alınıb.
“Kiyev rejiminin bu təxribatını xüsusilə rüsvay edən odur ki, bu, BMT-nin himayəsi altında Nyu-Yorkda Nüvə Silahlarının Yayılmamasına dair Müqavilənin fəaliyyətinə dair beynəlxalq konfrans zamanı həyata keçirilib. Biz beynəlxalq təşkilatları nüvə terroru aktları həyata keçirən Zelenski rejiminin cinayət əməllərini pisləməyə çağırırıq”. Nazirliyin açıqlamasında bildirilir.
“Vəziyyət çox təhlükəlidir”
Zaporojye hakimiyyəti elektrik stansiyasına hücumun yeni faktlarını sənədləşdirməyə və toplanmış bütün sübutları Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinə (MAQATE) ötürməyə hazırlaşır.
“Biz görürük ki, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Zaporojye AES-ə endirdiyi zərbələrin sayı bu gün artıq onlarladır. Hücumları pilotsuz uçan aparatlar, artilleriya, MLRS-i götürsək, ya MAQATE müdaxilə etməlidir, ya da bizi əsl fəlakət gözləyir. Bu, onların məsuliyyət sahəsidir və onlar baş verənləri qiymətləndirməlidirlər, daha doğrusu, borcludurlar”, – Roqov çağırıb.
Bir gün əvvəl MAQATE rəhbəri Rafael Qrossi AES-də vəziyyətin “tamamilə nəzarətdən çıxdığını” və stansiyanın pozuntularla işlədiyini bildirib. Təşkilatın da müəssisənin işçiləri ilə heç bir əlaqəsi yoxdur.
“Atom elektrik stansiyalarının təhlükəsiz istismarının bütün prinsipləri pozulub. Risklər çox ciddidir, vəziyyət son dərəcə təhlükəlidir”, – Qrossi vurğulayıb.
“Beynəlxalq sosial işçi kimi, beynəlxalq təşkilatın rəhbəri kimi hər iki tərəfə [bizim] səfərimizə icazə vermələrini xahiş edirəm” müraciət edib.
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi iddia edir ki, Rusiya tərəfi MAQATE nümayəndələrinin Zaporojye AES-ə səfərinə kömək etməyə hazırdır, lakin BMT Katibliyi bununla bağlı razılığa gəlməyib.
“Biz səfərin tarixlərini razılaşdırdıq – iyunun sonu, bu səfərin mürəkkəb logistikasını təmin etdik, nümayəndə heyətinin üzvləri üçün maksimum təhlükəsizlik dərəcəsinə zəmanət verdik. Bununla belə, MAQATE nümayəndə heyətinin planlaşdırılan gəlişinə bir neçə gün qalmış, BMT Katibliyi bu səfəri təsdiqləməkdən imtina etdi. Biz əminik ki, Kiyev stansiyanın normal fəaliyyət göstərməsi ilə bağlı MAQATE-nin xoşagəlməz qiymətləndirmələrinin qarşısını almaq üçün, əvvəlcə bu missiyanı pozmaqda maraqlı idi”, – Nüvə Silahlarının Yayılmaması Departamentinin direktor müavini İqor Vişnevetski və Xarici İşlər Nazirliyinin Silahlara Nəzarət, öz versiyasını söyləyib.
“Bu baş verərsə, Çernobıla bənzəyəcək”
Bugünkü atəşdən sonra, Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi xəbərdarlıq edib ki, Zaporojjya AES-də fəlakət baş verərsə, Çernobıl faciəsinə bənzəyəcək.
“Vəziyyət son dərəcə narahatedicidir, Avropanın ən böyük atom elektrik stansiyasında texnogen fəlakətlə doludur. Bu fəlakət, əgər orada qəza baş verərsə, Çernobıl kimi olacaq”, – Vişnevetski bildirib.
“Biz beynəlxalq təşkilatlara, ilk növbədə BMT və MAQATE-yə, eləcə də Kiyev rejiminə təsiri olan ölkələrə müraciət etmək istərdik ki, AES-in atəşə tutulmasının dərhal dayandırılması üçün tədbir görsünlər”, – o əlavə edib.
Xatırladaq ki, Zaporojye AES əvvəllər Ukraynada bütün elektrik enerjisinin dörddə birini istehsal edirdi. O, altı enerji blokundan ibarətdir və Avropada ən böyüyüdür. 1996-cı ildən Ukraynanın nəzarətində olan Enerqoatomun bir hissəsidir. Rusiya qüvvələri 2022-ci ilin martından AES-ə nəzarət edir.