Ruben Safrastyan: “Türkiyə Ermənistanla sərhədi yalnız Azərbaycana güzəşt müqabilində açacaq”
İrəvanla danışıqlar Ankara üçün ikitərəfli münasibətlərin qurulması baxımından deyil, digər problemlərin həlli baxımından vacibdir.
Türkiyə sərhədin açılması müqabilində Ermənistandan Azərbaycana güzəşt tələb edəcək. Bu fikri Ermənistan Respublikası Milli Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunun direktoru Ruben Safrastyan müsahibəsində bildirib.
İyulun 21-də Türkiyənin xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu bildirib ki, Ermənistan regionda sülh arzusunu nümayiş etdirmək üçün, konkret addımlar atmalıdır. Onun sözlərinə görə, “Ermənistan və başqaları” unutmamalıdır ki, əslində proses üçtərəflidir və Azərbaycanla razılaşdırılmalıdır.
Safrastyanın qeyd etdiyi kimi, tərəflər prosesin ilkin şərt olmadan baş tutması ilə bağlı razılığa gəliblər, lakin Türkiyə rəsmilərinin açıqlamaları bunun əksini göstərir.
“Ankara rəsmi olaraq heç bir ilkin şərt olmamalı olduğunu bəyan edir, və konkret ilkin şərt irəli sürür. Əgər əvvəllər “Artsaxın” Azərbaycana daxil olması və hansısa müqavilənin imzalanması haqqında daha çox söhbət gedirdisə, indi Zəngəzur dəhlizi tezisləri irəli sürülüb. Bu, Türkiyənin siyasətidir”, – Safrastyan bildirib.
Eyni zamanda ekspert Ermənistanın xüsusi nümayəndəsi Ruben Rubinyanın Türkiyə təmsilçisinin danışıqlar zamanı bu barədə danışmaması ilə bağlı açıqlamalarına inanır. Türkoloqun qeyd etdiyi kimi, Ankara sakitcə bir şeyi söyləyə və tamam başqa bir şey edə bilər.
Türkiyə, şərqşünasın fikrincə, Ermənistan Azərbaycanın Dağlıq Qarabağla bağlı şərtlərini qəbul etməlidir, “dəhliz” və s.
Ermənistanla danışıqlar Türkiyə üçün əlaqələr qurmaq baxımından deyil, öz problemlərini həll etmək baxımından vacibdir. Xüsusilə Ankara çalışır ki, İrəvan erməni soyqırımını tanımaq tələbindən əl çəksin, həmçinin Qars müqaviləsini təsdiq etsin.
Onun sözlərinə görə, İrəvan danışıqlardan imtina etməməlidir, çünki Ankara erməniləri qeyri-konstruktiv mövqedə ittiham edərək, hay-küy salacaq. Eyni zamanda, Türkiyə hakimiyyətinin “hiylələrini” tanımaq və nəzərə almaq lazımdır.
Türkiyənin sərhədin qismən açılması (üçüncü ölkə vətəndaşları üçün) və hava nəqliyyatına başlaması üçün, təklif etdiyi məqamlar prosesə təkan vermək məqsədi daşıyır. Bununla bağlı Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanla Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan arasında rəsmi söhbət olub. Ekspert qeyd edib ki, bu, kiçik addımlar taktikasıdır.
“Türkiyə ilə diplomatik əlaqələr qursa və sərhədi açsa, məntiqli olardı, çünki onu bağlayan o idi. Amma o, bunu yalnız Ermənistan güzəştə getdikdən sonra edəcək”, – Safrastyan əmindir.
Daha əvvəl Türkiyə Böyük Millət Məclisinin sədri Mustafa Şentop da sözdə mövzuya toxunmuşdu. “Zəngəzur dəhlizi” bu dəhliz vasitəsilə Azərbaycan Ermənistanın Sünik bölgəsi vasitəsilə Naxçıvan muxtariyyəti ilə quru əlaqəsi əldə etmək istəyir.