Putin 21-ci əsrin Hitleri olmaqla fəxr edə bilər

Vitali Kulik: «Raşist qoşunların əməlləri artıq soyqırım kimi qiymətləndirilir»

Rusiya-Ukrayna müharibəsi gündən-günə şiddətlənir. Bir neçə dəfə danışıqların aparılmasına baxmayarq, tərəflər arasında heç bir razılıq əldə edilməyib. Qərb Ukraynanı açıq formada dəstəkləyir, rəsmi Kiyev hərbi texnika ilə təchiz edilir, Rusiya isə təklənir. Xarici ekspertlərin fikrincə, Kreml artıq ordusunun 20 faiz gücünü itirib. Dünən Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski deyib ki, Rusiya hərbi məktəblərin kursantları arasında Ukraynada döyüşmək istəyənləri axtarır. “Ukrayna Silahlı Qüvvələri düşmənin ölkənin dərinliklərinə keçməyə çalışdığı ərazilərin əksəriyyətini nəzarətdə saxlayır. Ən çətin vəziyyət əvvəlki günlərdə olduğu kimi, Donbas və Xarkov istiqamətindədir. Amma biz davam edirik. Bizim müdafiəçilərimiz rus qoşunlarını dayandırmaq üçün hər şeyi edir. İşğalçılar sayca və texnika baxımından üstündür. Rusiya liderlərinin bütün hərbi məktəblərin kursantları, döyüş təcrübəsi olan insanlar və çağırışçılar arasından yeni axmaqları toplamaq cəhdlərindən xəbərimiz var. Onların hamısını qırğına, növbəti hücuma göndərmək istəyirlər.Amma bizim başqa seçimimiz yoxdur, torpağımızın, xalqımızın taleyi həll olunur. Biz nə üçün mübarizə apardığımızı bilirik və qələbə üçün hər şeyi edirik”, – deyə dövlət başçısı bildirib.

ABŞ Silahlı Qüvvələrinin Birləşmiş Qərargah Rəisləri Komitəsinin sədri, general Mark Millinin fikrincə, Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi illərlə davam edəcək. Bu müharibə dünyanın təhlükəsizliyinə ən ciddi təhdiddir.

“Rusiyanın Ukraynaya silahlı müdaxiləsi mənim ABŞ ordusunda 42 illik karyeram ərzində Avropanın və bəlkə də bütün dünyanın sülh və təhlükəsizliyinə ən ciddi təhdiddir. Birləşmiş Ştatlar kritik və tarixi, geostrateji dönüş nöqtəsindədir”, – general bildirib.

Milli qeyd edib ki, Rusiya ABŞ-ı və müttəfiqlərini təhdid etmək üçün böyük və müxtəlif nüvə potensialını saxlayır:

“Biz Rusiya nüvə qüvvələrinin döyüş hazırlığının səviyyəsi ilə bağlı çox təxribatçı ritorika eşitmişik. Rusiya dəfələrlə kiberməkanda mürəkkəb və zərərli addım atmaq qabiliyyətini və istəyini nümayiş etdirib”.

Millinin fikrincə, Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsi təhlükəli tarixi dönüş nöqtəsi yaradıb: “İnanıram ki, bu, uzun sürəcək, illərlə davam edəcək münaqişədir. Onillik haqqında danışa bilərikmi? – bilmirəm, amma bir neçə il davam edəcəyinə əminəm. ABŞ, NATO, Ukrayna və onu dəstəkləyən bütün müttəfiqlər və tərəfdaşlar uzun müddət bu işə cəlb olunacaqlar”.

Pentaqon rəhbəri Lloyd Ostin isə ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatasının Silahlı Qüvvələr üzrə Komitəsində keçirilən dinləmələrdə çıxışı zamanı deyib ki, Pentaqon Ukrayna Buçasındakı vəziyyəti öyrənir, vaxtı və şəhərdə baş verən hadisələri müqayisə edir.”Biz vəziyyəti öyrənməyə davam edirik, nə baş verdiyini dəqiq bilmirik, lakin davam edəcəyik”, – Ostin bildirib.

Artıq bütün dünya Kremlin Ukraynaya qarşı hərbi təcavüsünü pisləyib. Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxiləsini böyük səhv və Putinin şəxsi fəlakəti hesab edirlər.

Ukraynanın Baş prokuror İrina Venediktova deyib ki, Ukraynada Rusiyanın 5 minə yaxın hərbi cinayəti araşdırılır.

“Anlamalıyıq ki, belə qəddar vəziyyətdə hərbi cinayətlər birinci həlqədir. Sonra insanlığa qarşı cinayətlər, soyqırımlar var. Biz bütün bu cinayətləri araşdırırıq ki, bu canilərin hamısını məsuliyyətə cəlb edək”, – deyə baş prokuror bildirib.

Ukraynanın tanınmış politoloqu, Vətəndaş Cəmiyyətinin Araşdırmaları Mərkəzinin direktoru Vitali Kulik «Xalq Cəbəhsi»nə açıqlamasında əvvəlcə tərəflərin İstanbul danışıqlarına və irəli sürülən təkliflərinə toxunub. Bildirib ki, Ukraynanın İstanbuldakı nümayəndə heyəti üzvlərinin sözlərinə görə, Kiyev Rusiyaya Ukraynanın təhlükəsizliyinə təminat verilməsinə dair razılaşma təklif edib. Təkliflər bunlardır: “atəşkəsin əldə olunması, 23 fevral 2022-ci ildəki status-kvoya qayıtmaq, neytrallıq və qeyri-nüvə dövlət statusu, Ukraynanın Aİ-yə daxil olması perspektivi, Böyük Britaniya, Çin, ABŞ, Fransa, Türkiyə, Almaniya, Kanada, Polşa, İsrail və Rusiyadan hüquqi təhlükəsizlik zəmanətləri, Krım və Donbasa münasibətdə təhlükəsizlik zəmanətləri müvəqqəti olaraq işləməyəcək, Krım məsələlərini 15 il ərzində Ukrayna və Rusiya sadəcə olaraq müzakirə etməyi öhdələrinə götürürlər, Kiyev Donbas məsələsini Zelenski ilə Putinin şəxsi görüşü zamanı həll etmək”.

Kulik deyib ki, halbuki İstanbulda eşitdiyimiz hər şey son deyil, üstəlik, mütləq həyata keçiriləcək razılaşmalar deyil, siyasi sövdələşmənin başlanğıcıdır, onun elementidir və hələlik onu tənqid etməyə, tərifləməyə dəyməz: «Eşitdiklərimiz həm bizim istədiyimiz təhlükəsizliyi əldə edib, etməyəcəyimiz, həm də tərəfdaşlarımızın bizə təhlükəsizliyi təmin etmək qabiliyyəti ilə bağlı bir çox sual və narahatlıq doğurur. Bu zəmanətlərin Budapeşt Memorandumu ilə eyni olacağı ilə bağlı əsaslı qorxum var. Biz Moskvanın cəbhə xəttini bərabərləşdirmək cəhdini görürük və onlar üçün əsas ssenarilərdən biri danışıqlarımızın İstambulda sənəd deyil, müəyyən dinamikanı saxlamaqla Cənub və Şərqdə müəyyən demarkasiya xəttinin formalaşdırılmaq və Ukrayna şəhərlərinə hava və raket zərbələri endirməkdir. Yəni, ruslar Xarkov və Kiyevdən uzaqlaşaraq öz səylərini Cənub və Şərqdə xətt kimi sabit cəbhənin formalaşmasına cəmləyə, Mariupolu tutandan sonra isə bizə yeni mövqelərdən əlavə şərtlər diktə edə bilərlər».

Kulik onu da qeyd edib ki, danışıqların nəticələri kontekstində rusların, Türkiyənin vasitəçi kimi real fəaliyyətinə, eləcə də Qərb ölkələrinin mövqeyinə baxmaq lazımdır. Eyni zamanda, ən vacibi cəbhədəki vəziyyətdir – Ukrayna Silahlı Qüvvələri Kiyev və Xarkov yaxınlığında düşməni sıxışdırıb. Yəni danışıqlar aparan mövqelər bir çox gizli və yarı məxfi amillərdən asılıdır və onların son nəticəsi bizim danışıqlar aparanların indi elan etdiyindən tamamilə fərqli ola bilər: «Ukraynada bir neçə həftəlik əməliyyat möhləti var idi – bu müddət ərzində Rusiya hərbi texnikasını Ukrayna sərhədlərinə çəkib və ikinci hücum dalğasına hazırlaşır. Baxmayaraq ki, indi ruslar Kiyev və Çerniqov vilayətlərində aktiv döyüş əməliyyatlarını dayandırmaqdan danışır və cənubda və Donbasda cəmləşirlər.

Onun bu planları doğru ola bilər, çünki Rusiya Federasiyasının motivasiya və insanlarla bağlı problemləri var (məsələn, Cənubi Osetiyadan olan BTG-də olduğu kimi, bütün bölmələrin döyüş meydanından qaçması halları), eləcə hərbi texnikaların itkisi».

Yeri gəlmişkən, Ukraynanın da kifayət qədər problemləri var – ərzaq böhranı, infrastrukturun dağılması sualı yaranır, amma biz hələ də yaşayırıq və daxili səfərbərliyin bəzi məqamlarında müəyyən müddətə müqavimət göstərə bilərik, Bu, Rusiyanın irəlilədiyi vaxtdan daha uzun olacaq: «Bunu danışıqların hər iki tərəfi yaxşı başa düşür və barışıq, aktiv döyüş əməliyyatlarının dayandırılması taktiki nailiyyət kimi həm Moskva, həm də Kiyev tərəfindən yaxşı qəbul edilə bilər. Amma bu, snayperlərin müharibəsini, bəzi ərazilərin ələ keçirilməsini və sıçrayışları, informasiya təxribatını və sairləri istisna etmir, çünki bu, gələcəkdə də davam edə bilər. Çox güman ki, tərəflər növbəti həlledici zərbə üçün güc toplayacaqlar. Eyni zamanda, Moskvanın yeni zərbəsinin konkret olaraq Ukraynaya aid olacağı da fakt deyil. Çünki heç kim sanksiyaları götürməyib və Rusiya indi (həm Putinin bəyanatlarından, həm də digər rusdillilərdən də görünür) Qərblə müharibə haqqında düşünür. Ola bilsin ki, onlar NATO-nu parçalamağa və Qərbin təhlükəsizlik infrastrukturunu böhran vəziyyətinə salmağa cəhd edə bilərlər. Baltikyanı dövlətlərə və ya Polşaya zərbə endirilə bilərdi və belə bir zərbəni birmənalı olaraq təcavüz kimi qiymətləndirmək olmaz – bu, konvoya hansısa hibrid zərbə, təxribat və sairə ola bilər. Dünya görəcək ki, NATO cavab vermək iqtidarında deyil, müvafiq olaraq Rusiya başqa tələblər irəli sürəcək və bu, artıq eskalasiyanın daha da artmasına doğru bir addımdır».

Kulikin fikrincə, rus işğalçıları, nəhayət, Ukraynada insanlıqdan çıxdılar, insanlara bənzər qalıqlarını itirdilər. Onlar 10 yaşlı qızları zorlayır, dinc sakinləri öldürür, kəndlilərin zirzəmilərindən kartof, şəhərətrafı ərazilərdən xalça və plazma, mənzillərdən qadın paltarları və uşaq oyuncaqları oğurlayırlar: «Raşist qoşunların əməlləri artıq soyqırım kimi qiymətləndirilir. Putin 21-ci əsrin Hitleri olmaqla fəxr edə bilər. Ona görə də bizim Moskva ilə sövdələşməyə mənəvi haqqımız yoxdur. Biz sona qədər mübarizə aparacağıq. Raşizm məhv olana və Rusiyanın dağılmasına qədər. Nüvə zərbəsi təhlükəsi isə bizi qorxutmur. Biz ondan sonra da təslim olmuruq. Gələcək üçün ehtimal olunan ssenari kimi bununla işləmək lazımdır».