Rusiya Ukraynanı niyə işğal edir və Putin nə istəyir?

Rusiya havadan, qurudan və dənizdən 44 milyonluq Avropa demokratiyası olan Ukraynaya dağıdıcı hücuma keçib və onun qüvvələri paytaxt Kiyevin kənarındadır.

Prezident Vladimir Putin aylarla qonşusunu işğal edəcəyini inkar etdi, lakin sonra o, Ukraynanın şimal, şərq və cənub sərhədlərindən qoşun göndərməklə sülh sazişini pozdu.

Ölənlərin sayı artdıqca o, Avropada sülhü pozmaqda ittiham olunur. Bundan sonra baş verənlər qitənin bütün təhlükəsizlik strukturunu təhdid edə bilər.

Ekspertlərin gəldiyi nəticəni diqqətinizə çatdırırıq.

 Rus qoşunları niyə hücuma keçdi?

Rusiya liderinin işğal əmrindən sonra, rus qoşunları bir neçə istiqamətdən Ukrayna paytaxtına doğru irəliləyir. Fevralın 24-də səhərə qədər televiziya ilə çıxışında o, deyib ki, Rusiya müasir Ukraynanın daimi təhlükəsi olduğuna görə özünü “təhlükəsiz, inkişaf edə və mövcud” hiss edə bilməz.

Əvvəlcə hava limanlarına və hərbi qərargahlara, Ukraynanın bütün şəhərlərinin yaxınlığında hücumlar edildi, daha sonra Ukraynaya şimaldan, şərqdən və cənubdan – Rusiya və onun müttəfiqi Belarusdan tanklar və qoşunlar yeridildi.

Prezident Putinin arqumentlərinin çoxu yalan və ya irrasional idi. O, iddia edib ki, məqsədi sui-istifadə və soyqırıma məruz qalan insanları qorumaq və Ukraynanın “demilitarizasiyası və deazifikasiyasına” nail olmaqdır. Ukraynada soyqırım olmayıb: bu, yəhudi prezidentin rəhbərlik etdiyi canlı demokratiyadır.

“Mən necə nasist ola bilərdim?” Rusiyanın hücumunu İkinci Dünya Müharibəsində nasist Almaniyasının işğalı ilə müqayisə edən Vladimir Zelenski deyib.

Rusiyayönlü prezident Viktor Yanukoviç 2014-cü ildə hakimiyyətinə qarşı aylarla davam edən etirazlardan sonra devrildikdə, prezident Putin Ukraynanı ekstremistlər tərəfindən hakimiyyəti ələ keçirməkdə tez-tez günahlandırırdı.

Daha sonra, Rusiya buna cavab olaraq Krımın cənub bölgəsini ələ keçirib və şərqdə üsyana səbəb olub, 14 min insanın həyatına son qoyan müharibədə Ukrayna əsgərləri ilə vuruşan separatçılara dəstək verib.

2021-ci ilin sonlarında Rusiya Ukrayna sərhədləri yaxınlığında çoxlu sayda qoşun yerləşdirməyə başladı və dəfələrlə hücum edəcəyini inkar etdi. Sonra cənab Putin şərq üçün 2015-ci il sülh sazişini ləğv etdi və üsyançıların nəzarəti altında olan əraziləri müstəqil olaraq tanıdı.

Rusiya uzun müddətdir ki, Ukraynanın Avropa İttifaqına və Qərbin müdafiə hərbi ittifaqı NATO-ya doğru hərəkətinə müqavimət göstərir. Rusiyanın işğalını elan edərkən o, NATO-nu “bir millət olaraq tarixi gələcəyimizi” təhdid etməkdə ittiham edib.

Rusiya nə qədər irəli gedəcək?

İndi aydın olur ki, Rusiya Ukraynanın demokratik yolla seçilmiş hökumətini devirməyə çalışır. Onun məqsədi Ukraynanı zülmdən azad etmək və onu “nasistlərdən təmizləmək”dir.

Prezident Zelenski deyib ki, ona xəbərdarlıq edilib ki, “düşmən məni bir nömrəli, ailəmi isə iki nömrəli hədəf kimi təyin edib”.

2014-cü ildə nasistlər tərəfindən zəbt edilən Ukrayna ilə bağlı bu yalan rəvayət Kremlin nəzarətində olan televiziyalarda müntəzəm olaraq yayımlanır. Putin “mülki əhaliyə qarşı çoxsaylı qanlı cinayətlər törədənlərin” məsuliyyətə cəlb edilməsindən danışıb.

Rusiyanın Ukrayna ilə bağlı planlarının nə olduğu məlum deyil, lakin o, dərin düşmənçilik edən əhalinin sərt müqaviməti ilə üzləşir.

Yanvarda Britaniya Moskvanı Ukrayna hökumətinin başına moskvayönlü oyuncaq quraşdırmaq planında ittiham edib. O zaman Rusiya bu iddianı absurd adlandırıb. Təsdiqlənməmiş kəşfiyyat hesabatlarından birinə görə, Rusiya ölkəni iki yerə bölməyə çalışıb.

İşğaldan əvvəlki günlərdə 200.000-ə qədər hərbçi Ukrayna sərhədləri yaxınlığında yerləşdirildiyi üçün, Rusiya ictimaiyyətinin diqqəti yalnız Luqansk və Donetskin şərq bölgələrinə yönəlmişdi.

Putin rus marionetlərinin nəzarətində olan separatçı ərazilərin müstəqilliyini tanımaqla, dünyaya onların artıq Ukraynanın bir hissəsi olmadıqlarına işarə etdi. Daha sonra o, onların daha böyük Ukrayna ərazisi iddiasını dəstəklədiyini açıqladı.

Özünü xalq respublikaları elan edənlər Ukraynanın bütün Luqansk və Donetsk vilayətlərinin üçdə birindən bir qədər çoxunu əhatə edir, lakin qalan əraziyə üsyançılar iddia edir.