Rəcəb Tayyib Ərdoğan: BMT Təhlükəsizlik Şurasının insanlığın taleyini həll etmək haqqı yoxdur

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan, Anqola Parlamentində çıxışı zamanı, İkinci Dünya Müharibəsində “bir ovuc” qalib ölkələrə qarşı çıxaraq, BMT Təhlükəsizlik Şurasının bəşəriyyətin taleyini həll etmək hüququnun olmadığını söyləyib. Çıxışın mətni Ərdoğanın rəsmi Facebook səhifəsində yayımlanıb.
Bəşəriyyətin taleyi İkinci Dünya Müharibəsində qalib gələn bir neçə ölkənin mərhəmətinə buraxıla bilməz və edilməməlidir.
Türkiyə lideri, dünya dəyişərkən, diplomatiya, ticarət və beynəlxalq əlaqələrdə köklü dəyişikliklər edildiyi bir vaxtda, qlobal təhlükəsizlik arxitekturasının eyni qaldığını ağlasığmaz vəziyyət adlandırıb.
Eyni zamanda, dəyişiklik tələblərinə məhəl qoymamaq, “İkinci Dünya Müharibəsindən sonra yaranmış status-kvonu qorumaq üçün, inadkar cəhdlər” deməkdir. Türkiyə Prezidenti, “Dünya beşdən çoxdur”, yəni BMT Təhlükəsizlik Şurasının beş daimi üzvünə işarə edilib.
Oktyabrın əvvəlində Rəcəb Tayyib Ərdoğan “Daha ədalətli bir dünya mümkündür” adlı bir kitab nəşr etdirib. Burada qlobal siyasətin problemlərinə, xüsusilə ədalətsizlik, miqrasiya böhranı, beynəlxalq terrorizm və islamofobiya, ayrıseçkilik və ikili standartlara diqqət çəkib.
Eyni zamanda, Türkiyə prezidenti öz çıxışında Rusiya, ABŞ, Çin, Böyük Britaniya və Fransanın daxil olduğu BMT Təhlükəsizlik Şurasının kökündən islah edilməli olduğu fikrini dilə gətirib. Ərdoğana görə, keçmişin tələblərinə uyğun olaraq, formalaşan qurumlar vasitəsi ilə müasir problemləri həll etmək mümkün deyil. Üstəlik, bu qurumların yeni problemlər yaratdığını qeyd edib.
Fransanın cavabı
Fransa Xarici İşlər Nazirliyi Ərdoğanın BMT Təhlükəsizlik Şurasında islahat təklifini dəstəkləyib.
Nazirlik xatırladıb ki, Paris Təhlükəsizlik Şurasının genişləndirilməsi ideyasını çoxdan dəstəkləyir və həm kateqoriya üzvlərin, həm daimi, həm də qeyri-daimi olaraq genişləndirilməsinin tərəfdarıdır.
Rusiyanın mövqeyi
Hələ 2016 -cı ildə Rusiyanın BMT -dəki daimi nümayəndəsinin müavini Vladimir Safronkov bildirmişdi ki, Rusiya daimi üzv dövlətlərin sayını artıracaq BMT Təhlükəsizlik Şurasında islahatlar variantını istisna etmir. Onun sözlərinə görə, Moskva islahat formulunun “BMT -yə üzv dövlətlərin mümkün olan ən geniş dəstəyindən istifadə etməli” olduğuna əmindir.
Safronkov əlavə edib ki, islahatın istənilən nəticəsi ilə Rusiya prinsipcə “Təhlükəsizlik Şurasında Asiya, Afrika və Latın Amerikasında inkişaf etməkdə olan ölkələrin nümayəndəliyinin genişləndirilməsinin” tərəfdarıdır. Həmçinin, onun fikrincə, Təhlükəsizlik Şurasının maksimum sayının 20 -dən bir qədər çox olan “işinin effektivliyini qorumaq üçün ağlabatan” “tavanı” yadda saxlamaq lazımdır.
Baş Assambleyanın səslərin üçdə ikisinin formal olaraq tələb olunan çoxluğundan, daha çox sayda üzv dövlətin dəstəyini təmin etmək lazımdır.
Esmira ŞÜKÜROVA İctimairey.az